PARAMARIBO – Landbouw is geen makkelijke sector om in te investeren. Het eist doorzettingsvermogen en een sterke wil. Als het niet gaat, lijkt de handdoek in de ring gooien een snelle optie te zijn, maar een omslag maken en zaken anders aanpakken kan veel goeds opleveren. “We zijn wel bezig te kijken hoe we de export in eigen handen kunnen krijgen, want de vraag is er”, zegt Jill Sojo-Donk van ZuDo Tropical Fruits.
Vader Henk Donk (60) en gezin hadden er zelf nooit van gedroomd een zuurzakkwekerij op te zetten, maar nu zijn zij de trotse eigenaar van een zeer succesvolle. Daarmee hebben ze ook de droom van een dierbare waargemaakt. De 35-jarige Jill SojoDonk, dochter en mede-eigenaar van ZuDo Tropical Fruits vertelt: “Ons verhaal begint zo. Een nicht van mijn vader die kanker had en erin geloofde dat zuurzak haar zou genezen stimuleerde mijn vader om over te stappen op deze bedrijfstak. Elke keer wanneer ze de vrucht had gekocht liet ze de zaden weghalen en bezorgde ze voor mijn vader met de bedoeling om ze te planten. Ze zei altijd: jullie moeten dat doen, want het gaat jullie geluk brengen. Op gegeven moment zijn we een beetje onderzoek gaan doen en in die tijd hoorde je eigenlijk overal hoe goed en gezond deze vrucht is. We hebben toen een poging gewaagd”, doet ze uit de doeken.
Start
ZuDo is een familiebedrijf. Al plusminus zes jaar doet dit gezin aan landbouw, waarbij verschillende gewassen geteeld worden, zoals tomaat, komkommer en boulanger. Binnen deze zes jaar werd ook papaja geteeld. Dit gebeurde op grote schaal en het zaakje vorderde. “We kregen toen te maken met een tekort aan borium (een noodzakelijk chemisch element…red) in de bodem. Voordat wij erachter kwamen dat het tekort er was en wat we daaraan konden doen, was de hele aanplant aangetast. De aanpak had dus geen effectieve werking meer”, vertelt ze.
Het was een minderprettige ontwikkeling, maar ze bleven niet bij de pakken neerzitten. Nu was het tijd om een poging te wagen met zuurzak. De laatste vier jaar is de focus daarom meer gelegd op deze vrucht. Hoewel het een kans was die het gezin zou wagen, besloot zij om gelijk op grote schaal te beginnen. Voor de eerste keer werden 3000 zuurzakplantjes in de bodem gestopt.
Zuurzak is een vrucht die pas na vier jaar vruchten draagt. Dus in de tussentijd bleven zij het telen van andere gewassen in stand houden. Dit is volgens SojoDonk niet makkelijk, omdat de verkoop van groenten soms slecht gaat, maar ook zijn de consumenten niet altijd tevreden over de marktprijs. “We hebben ups and downs gehad, vooral ook omdat de Surinaamse overheid niet echt beschikt over informatie als het gaat om ziekten en plagen die voorkomen. Bij zuurzak is het een groot probleem.” Veel zijn de landbouwers door eigen onderzoek te weten gekomen. Het internet is voor hen dan ook een belangrijke bron van informatie geweest. Tot nu toe is het hen gelukt om de plagen en ziekten onder controle te houden.
Export
Maar wie doorzet ervaart succes: ZuDo heeft vorig jaar voor het eerst een partij zuurzak geëxporteerd naar Aruba. De partij bestond alleen maar uit vruchtenpulp. Sojo-Donk: “Het was een geslaagde export en nu blijkt dat de vraag groot is.” Bij de zuurzakkwekerij verwachtte het bedrijf tegen juni de eerste grote piekperiode en die is er ook geweest, maar de corona-epidemie heeft zaken flink tegengewerkt.
Echter, de organisatie wilde een goede oogst als beloning van het harde werk natuurlijk niet zomaar verloren laten gaan. De vruchten werden toen in de buurt verdeeld en de buren waren er natuurlijk blij mee. “Ik denk dat onze vrienden, kennissen en buren op een gegeven moment geen zuurzak meer wilden zien. We hebben daarnaast ook veel moeten weggooien. Zuurzak is een vrucht die snel verzuurd wanneer die eenmaal rijp is”, vertelt ze.
Ook aan het Regionaal Ziekenhuis Wanica is er flink wat zuurzak gedoneerd. De donatie leverde het bedrijf geen geld op, maar wel productsen naamsbekendheid, waardoor zowel lokaal als vanuit het buitenland geïnteresseerden zich aandienden. Vooral in Nederland en Barbados schijnt de interesse groot te zijn. ZuDo maakt zich daarom klaar om deze markten te voorzien. Sojo-Donk zegt dat het bedrijf ondanks deze down periode niet ontevreden is, omdat onder andere de productie goed was. “Desondanks zeggen we, we hebben de ervaring en weten ook wat de vraag en de mogelijkheden zijn qua export.”
Uitbreiding en kwaliteit
Het personeel van het bedrijf bestond voorheen voornamelijk uit het gezin Donk. Af en toe wanneer het werk te veel was werden enkele arbeiders ingehuurd. Met de groei van het bedrijf was men genoodzaakt dit jaar vaste arbeiders erbij te halen. “De bomen zijn volwassen geworden en het bedrijf is in productie gegaan”, merkt ze op. Er is elke dag genoeg werk op het veld. Het binden van fruitzakken gebeurt haast elke dag. Dit is een van de belangrijke werkzaamheden. Sojo-Donk meldt ook dat de aanplant verder zal worden uitgebreid. Zodra alles voor de export rond is zal ZuDo een start maken met haar eerste tien outgrowers. Dit zijn boeren die speciaal voor het bedrijf zullen planten. Ze zullen volgens de regels van ZuDo moeten planten en oogsten zodat de kwaliteit op pijl blijft. Derhalve wil het bedrijf de komende periode hard werken aan zijn certificering.
Elke dag worden er honingzoete rijpe zuurzakken geoogst en kwaliteit is zeer belangrijk bij het bedrijf en er wordt dus ernaar gestreefd om dat altijd op pijl te houden. Dit is een van de reden waarom er alleen boomrijpe vruchten worden geoogst. Het laten rijpen van vruchten is geen optie voor het bedrijf, omdat de kans dat deze niet goed doorrijpen 90 procent is.
De eerste stap was alleen verkoop van pulp. Daarbij wordt de vrucht eerst schoongemaakt en vervolgens gestopt in de diepvries. Dit proces is ook belangrijk voor de houdbaarheid van het product. Langzamerhand worden nog meer kleine stapjes gezet en bereidt het bedrijf zich nu ook voor op de productie van zuurzaksap waaraan geen conserveringsmiddel is toegevoegd. Nu wordt onderzoek gedaan over de houdbaarheid. De ondernemers zijn gemotiveerd en willen zoveel mogelijk halen uit de zuurzak. Een ander doel is daarom ook om zuurzakthee en olie te produceren. Vooral het laatste product is nog niet zo bekend, maar in de medische wereld weten de wetenschappers dat de olie verschillende voordelen heeft. De olie wordt uit de zaadjes vervaardigd.